O sorriso de Lilí / Homenaxe a Araceli Herrero Figueroa / Colectivo Egeria
O banco de Araceli
A miña relación con aquela muller de aceiro ao tungsteno vén de moi lonxe, e ten dous circuítos básicos de conexión: os que me levan a “don Ricardo” por antonomasia e á Maribel Vázquez, a amiga común que me informou da traxedia. Araceli e eu “sempre” (ou sexa, desde que eramos novos e profesionais, ela das Letras e eu das Telecomunicacións) soubemos de nós e tratámonos con admiración mutua. Entre outras razóns porque nos unía un empeño: dicirlle ao mundo que existe unha Galicia aberta a el, segundo nos ensinou Mestre Carvalho.
O banco de Araceli
Ora, tamén houbo outras liñas de contacto porque o Impaís Benamado é coma unha aldea de tres millóns de hectáreas. Por exemplo, conectei co seu marido, Humberto, en asuntos de enxeñería xa alá vai, e -anos despois- coa súa filla Cristina porque eramos profesores da UDC en edificios adxacentes, ela na Escola de Camiños e eu na Facultade de Informática.
O que non me pasara pola cabeza foi que Araceli fose veciña doutras persoas coñecidas, alá na urbanización das Durmideiras, onde remata a Coruña dun xeito agreste e belísimo, con estouros de ondas nas rochas, vento de todos os nortes e feixes de luz da Torre de Hércules.
Araceli sabía aproveitar o mellor do seu Lugo matricial -e profesional-, e da Coruña que coñecía desde os anos de veraneo en Santa Cristina. Pasaba ben tempo ao ano na casa da semirrotonda de Blanca Quiroga, desde a cal se percibe o humor do océano pola escuma de dous puntos míticos con “talasónimos” (como ela diría) marcantes: A Marola e o Seixo Branco.
A Marola e o Seixo Branco desde a casa de Araceli
A filóloga dos mil artigos e relatorios en congresos, a muller de criterio científico irrefutable, era moi coñecida na veciñanza. Por alá andaba coa Tula, unha cadela case tan famosa coma a dona, e facía faladoiros con outras donas de cans nas que falaban do que máis lle gustaba: o ser avoa e mirar por unha familia que fora crecendo desde que ela, xa ama de casa, tivo o primeiro fillo mentres estudaba na Facultade de Filosofía e Letras da USC. E, como todas as avoas, de cando en cando compartía cadela e paseos con algún neto propio ou mesmo “emprestado” -amigo do propio- polos arredores do Faro do Adeus.
Humberto e Araceli eran socios do Club do Mar de San Amaro. Por alá andaban acotío. Axiña Araceli se integrou nas actividades do Club e logo lle caeu un alcume: “a señora do Progreso”. Nunha cidade tan segura de si coma a Coruña, no Club do Mar só había La Voz de Galicia, El Ideal Gallego e La Opinión. Ata que a dama luguesa, a profesora que asustaba coa súa sapiencia, esixiu El Progreso de Lugo.
Araceli sabía que a auga do Arco Ártabro é moi fría, pero non lle tiña medo ao baño na praia de San Amaro nin nas praíñas próximas. Se cadra bañábase nelas como fixo con todo nesta vida: con vontade...
Praia de San Amaro
Se a saudade é un sentir de ausencias no lugar por onde as persoas andaron, hoxe hai moita saudade na praza aberta de Blanca Quiroga. Nela faltan a fala e o sorriso de Araceli, concretamente no banco onde descansaba ao sol cun ollo na Tula e outro (aforren escándalos, señores, que tamén as intelectuais teñen dereito ao frívolo) na revista Hola! Nese banco dixo intimidades, deu consellos... Agora, os veciños saudosos chámanlle “o banco de Araceli”.
En fin, escribo isto no Día das Letras Galegas que aínda debería ser, por prórroga, dedicado a Ricardo Carvalho. E fágoo en canto reescribo Tertúlia, unha novela que irritou a moitos solemnes vingativos da Academia e da Universidade e que Araceli me defendeu con valentía notoria e recomendou aos seu alumnos. Mil grazas, amiga. Falta pouco para que vos mande a nova edición polo Correo Electrónico do Alén. Xa me dirás logo que vos pareceron as melloras a ti, a Carvalho, a Guerra da Cal e a Rodrigues Lapa. Todos me ensinastes o que me fai seguir mallando en ferro frío: coherencia.